Tegoroczny październik w Roztoczańskim Parku Narodowym był drugim w kolejności, po wrześniu, najcieplejszym miesiącem w historii pomiarów. Ze średnią miesięczną temperaturą 10,8°C był cieplejszy o 0,4°C od najcieplejszego dotychczas października z 2020 roku i aż o 2,6°C od średniej z lat 1998-2022.

Ryc. 1. Warunki termiczno-opadowe w październiku roku 2023, na podstawie danych ze stacji meteorologicznej RPN w Zwierzyńcu.

Odnotowano 5 dni z temperaturą maksymalną powyżej 20°C (ryc. 1) oraz 5 nocy z przymrozkami. Nad ranem, 18 października, temperatura powietrza obniżyła się do -3,2°C na wysokości 2 m w Zwierzyńcu, a przy gruncie (w enklawie Florianka) osiągnęła wartość minimalną -3,6°C.

Miesięczna suma opadów w Zwierzyńcu wyniosła 94,8 mm i była o ponad 43 mm wyższa od średniej wieloletniej dla tego miesiąca. Odnotowano tylko dwa dni z dobową sumą opadu przekraczającą 10 mm (ryc. 1) i 9 dni z opadem powyżej 2 mm. Maksymalny opad dobowy zarejestrowano 27 października w wysokości 36,3 mm.

Wzmożone opady trzeciej dekady analizowanego miesiąca znalazły odzwierciedlenie w pomiarach poziomu wód podziemnych i intensywności przepływu strumienia „Świerszcz”. Po opadach zwierciadło wody w piezometrze ujmującym wody głębinowe poziomu czwartorzędowego podniosło się o 15 cm (ryc. 2), a trend spadkowy poziomu wód kredowych został zahamowany i być może odwrócony. Wysoki stan wody na koniec roku hydrologicznego, w piezometrze ujmującym wody kredowe na poziomie -1650 cm p.p.t., ostatni raz był notowany 9 lat temu (w 2014 roku).

Przepływ strumienia „Świerszcz” w profilu „Malowany Most” wyraźnie zwiększył swoją intensywność, z około 30 l/s wzrósł do ponad 50 l/s. Poziom wody na torfowisku „Międzyrzeki”, w przeciągu miesiąca, podniósł się o ponad 20 cm, jednak średni miesięczny przepływ strumienia oraz średni miesięczny poziom wody na torfowisku miały wartości nieco poniżej średnich z wielolecia 2012-2022 (ryc. 3).

Ryc. 2. Wahania zwierciadła wody w piezometrze ujmującym wody poziomu kredowego w okresie XI 2012 – X 2023 w zlewni Świerszcza (z naniesionymi liniami granicznymi stanów) z odrębnym zobrazowaniem zmian w październiku roku bieżącego.

Ryc. 3. Średni miesięczny poziom występowania zwierciadła wody w torfowisku Międzyrzeki oraz średni miesięczny przepływ strumienia Świerszcz przy Malowanym Moście w miesiącu październiku, w latach 2012-2023. Linie poziome oznaczają wartości średnie wieloletnie.

Dane klimatyczno-hydrologiczne w Roztoczańskim Parku Narodowym gromadzone są w ramach Zintegrowanego Monitoringu Środowiska Przyrodniczego GIOŚ oraz projektów badawczych realizowanych przez Park zgodnie z planem ochrony.

Opracowanie:

Bogusław Radliński

Dane pomiarowe: Bogusław Radliński, Ewa Szpyra, Robert Stefański, Przemysław Stachyra

Zdjęcie ilustracyjne: Bogusław Radliński