Archiwalna strona Roztoczańskiego Parku Narodowego.


Zapraszamy do naszej nowej strony: rpn.gov.pl


Wczesnowiosenne kolory lasu

Koniec kwietnia to ostatni moment na obserwowanie w szarościach i brązach liściastych lasów kilku interesujących (rzadkich lub wskaźnikowych) wczesnowiosennych roślin, rozwijających się jeszcze przed wykształceniem liści na drzewach. Fachowo nazywane są one geofitami, nazwa pochodzi z języka greckiego gdzie geo to ziemia, a phyton – roślina. Z chwilą pojawienia się liści na drzewach pędy nadziemne tych roślin giną, bowiem na dnie lasów panują już niekorzystne dla geofitów warunki świetlne. Geofity, wieloletnie rośliny zielne, spędzają niekorzystny dla wegetacji okres roku w postaci organów podziemnych tj. bulw, kłączy i cebul. Geofity w roztoczańskich ostępach leśnych spotkać można w buczynach i grądach oraz wilgotnych lasach (olsach i łęgach).

W lasach Roztoczańskiego Parku Narodowego podziwiać możemy wczesną wiosną (niekiedy na przełomie lutego i marca) występującą łanowo śnieżyczkę przebiśnieg Galanthus nivalis - pionierkę wśród roślin (fot. 1), która często przedziera się do światła przez pokrywę śnieżną (w tym roku miała łatwiej, bo śniegu nie było). Nieco później w lasach bukowych zakwita żywiec gruczołowaty Cardamine glanduligera (fot. 2), który jest typowym gatunkiem górskim charakterystycznym dla zbiorowiska buczyny karpackiej. W tym samym czasie w żyznych roztoczańskich buczynach kwitną również piękne kokorycze. Najwcześniej zakwita pojawiająca się pojedynczo, znana na Roztoczu (i prawdopodobnie na wschód od Wisły, tylko z terenu Parku) dość rzadka kokorycz wątła Corydalis intermedia (fot. 3) o purpurowo-fioletowych kwiatach. Najliczniej zaś pojawia się różnokolorowa kokorycz pełna Corydalis solida (fot. 4) i dość do niej podobna, ale znacznie rzadsza, kokorycz pusta Corydalis cava (fot. 5). Wartą wzmiankowania w kontekście kokoryczy jest informacja, że są one roślinami żywicielskimi bardzo rzadkiego motyla, niepylaka mnemozyny Parnassius mnemosyne, którego resztki populacji podawane były jeszcze niedawno spod Hrebennego na Roztoczu Rawskim a nieco wcześniej również z okolic Parku.

W grądach Roztocza (lasach z przewagą dębu, grabu i lipy) masowo zakwita pospolity zawilec gajowy Anemone nemorosa, zszywający niekiedy duże zwarte płaty runa leśnego a tu i ówdzie towarzyszy mu bliźniaczopodobny, tylko żółtokwitnący krewniak Anemone ranunculoides (fot. 6). Kolejnym pięknym wczesnowiosennym kwiatem grądów jest przylaszczka pospolita Hepatica nobilis  (fot. 7) o kwiatach niebiesko-fioletowych, rzadziej różowawych czy białych, której dość często towarzyszy miodunka ćma Pulmonaria obscura. Zwieńczeniem zaś feerii barw wiosennego runa są łagodnie żółte i interesująco posadowione na łodydze kwiatostany pierwiosnki wyniosłej Primula elatior (fot. 8), w Parku dość rzadkiego gatunku, występującego w dawnym (istniejącym przed powołaniem RPN) rezerwacie Maziarki.

Widne jeszcze olsy i łęgi rozświetlają łany knieci błotnej Caltha palustris (fot. 9) i ziarnopłonu wiosennego Ficaria verna (fot. 10), a kępowo szaro-bure runo tych lasów urozmaica swymi niepozornymi żółto-zielonymi kwiatami śledziennica skrętolistna Chrysosplenium alternifolium.

Już niebawem pojawią się interesujące gatunki cienioznośne (choć nie stroniące od światła), wilgociolubne z jednej strony i stepowe z drugiej, o których co nieco powiemy i oczywiście z natury zobrazujemy.


Opracowanie:
RPN/ DOP
Tekst: Klaudia Łopuszyńska-Stachyra
Fotografie: Klaudia Łopuszyńska-Stachyra